مالیات در مفهوم کلی به دو دسته مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم تقسیم بندی می شود.
مالیات های مستقیم در واقع مالیات هایی هستند که مستقیما و بدون واسطه از درآمد و دارایی اشخاص اخذ می شوند.
در حالی که مالیات های غیر مستقیم به طرز نامحسوس و غیر مستقیم بر روی قیمت کالاها یا خدمات از مصرف کننده دریافت میشوند
مالیات مستقیم به مالیاتی اطلاق می شود که بی واسطه و مستقیما از درآمد یا دارایی مودیان مالیاتی اخذ میگردد . این مالیات به وسیله مامورین مالیاتی و به طور مستقیم اخذ می شود ، به طور کلی تمام کسانی که در ایران درآمد دارند حتی اگر خارج از ایران زندگی کنند ، مشمول مالیات بر درآمد هستند . حتی کسانی که به کسب و کار اینترنتی مشغول هستند ، باید ، مالیات کسب و کارهای اینترنتی خود را بپردازند.
همینطور کسانی که در ایران دارایی و اموالی دارند نیز برای حفظ و نگهداری از اموالشان باید مالیات بپردازند . مهم ترین قانونی که در خصوص مالیات های مستقیم به تصویب رسیده است ، قانون مالیات های مستقیم نام دارد که در سال 1345 به تصویب رسید و پس از آن چند بار اصلاح شد .
الف ) مالیات بر دارایی دسته بندی های گوناگونی را شامل می شود که از جمله آن های می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
1- مالیات حق تمبر : حتما شما هم تا حالا برای رسمیت بخشی به اسناد خود ، تمبر بر روی آن ها چسبانده اید . مالیاتی که به واسطه هزینه تمبر از اشخاص اخذ می شود ، یکی از انواع مالیات های مستقیم بوده و مالیات حق تمبر نام دارد .
2- مالیات بر ارث : برای تقسیم اموال بین وراث متوفی ابتدا باید دیون و بدهی های او پرداخت شود که یکی از این دیون مالیات بر ارث می باشد . در واقع هر کدام از وراث به نسبت نوع مال و طبقه ای که از ارث دارند ، باید میزان مشخصی از مالیات را برای انجام انتقال ماترک متوفی بپردازند و این مالیات برارث یکی از انواع مالیات های مستقیم می باشد .
ب ) مالیات بر درآمد : به طور کلی تمام اشخاص حقیقی یا حقوقی که در ایران درآمد دارند باید مالیات بپردازند . حتی اگر شخصی در ایران ساکن نباشد یا ایرانی نباشد اما در ایران منبع درآمدی داشته باشد ، باید در مهلت ثبت نام اظهارنامه مالیاتی ، اظهارنامه خود را ثبت کرده و مالیات بپردازد . همچنین اشخاص حقوقی بابت درآمدهای داخلی و خارجی خود مشمول مالیات می شوند
مالیات غیر مستقیم در واقع به مالیاتی گفته میشه که از تمام شهروندان گرفته میشود اما این امر به طور محسوس نیست . در واقع بر روی اکثر کالا ها و خدمات مبلغی به عنوان مالیات از مصرف کننده دریافت شده که به این نوع از مالیات ، مالیات غیر مستقیم گفته می شود . از جمله مالیات های غیر مستقیم می توان به مالیات بر واردات و مالیات بر معاملات اشاره کرد .
الف ) مالیات بر واردات : برای حمایت از تولید داخلی و سایر دلایلی که دولت در دستور کار قرار داده است ، مالیاتی را از کالاهای وارداتی اخذ می کند .
ب ) مالیات بر معاملات : در موقع خرید و فروش کالا ، مالیاتی از فروشنده دریافت می شود و فروشنده در هنگام فروش کالا ، این مالیات را از خریدار اخذ می کند . مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات بر معاملات می باشد .